HİZMET ERBABINA PAY SENEDİ VERİLMEK SURETİYLE SAĞLANAN MENFAATLERDE ÜCRET İSTİSNASI
27/09/2024 tarihli ve 32675 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 326) ile hizmet erbabına pay senedi verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerde ücret istisnasına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
7524 sayılı Kanunun 2’inci maddesi ile 193 sayılı Kanunun mülga 17’inci maddesi yeniden düzenlenmiştir. Buna göre; teknogirişim niteliğine sahip işverenlerin, hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak verdikleri pay senetlerinin, verildiği tarihteki rayiç değerinin bir yıllık brüt ücreti aşmayan kısmı gelir vergisinden istisna edilmiştir.
Elde Tutma Süresi:
Hizmet erbabı tarafından pay senetlerinin;
- 3 yıl içinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin tamamı,
- 4-6 yıl içinde elden çıkarılması halinde %75’i,
- 7-12 yıl içinde elden çıkarılması halinde ise %25’i,
vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın işverenden gecikme faizi ile tahsil edilir.
Ancak 12 yıl geçtikten sonra pay senetlerinin elden çıkarılması durumunda herhangi bir vergileme yapılmayacaktır.
Bedelsiz veya indirimli olarak iktisap edilen pay senetlerini elinde bulunduran çalışanın;
- İşten ayrılması halinde işten ayrıldıktan sonraki dönemde pay senetlerini elinde tuttuğu süreler ile
- Vefat etmesi halinde ise bu pay senetlerinin mirasçılar tarafından elde tutulduğu süreler,
elde tutma sürelerinin hesabında dikkate alınır.
Ücretin Niteliği:
Teknogirişim niteliğine sahip işverenlerce hizmet erbabına “bedelsiz” ya da “indirimli” pay senedi verilmesiyle sağlanan menfaatler, verildiği tarihteki rayiç değer üzerinden ücret kabul edilir.
İstisnadan Yararlanma Şartları:
- İstisnadan yararlanabilmek için şirketin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenen kriterlere göre teknogirişim şirketi olması gerekmektedir.
- Pay senedi verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerin istisna edilebilmesi için o yıldaki brüt ücret tutarını aşmamalıdır. Aşan kısım için istisna uygulanmaz.
- Çalışanın belirlenen sürelerle pay senetlerini elden çıkarmaması gerekmektedir.
Teknogirişim şirketi:
Teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini hayata geçirmeyi hedefleyen, katma değer ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüsler, genellikle teknogirişim şirketi olarak tanımlanmaktadır. Bu şirketler, genellikle teknogirişim sermayesi desteği gibi merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri tarafından desteklenir ve belirli kriterleri karşılayan girişimciler tarafından kurulur.
Bu tür şirketler, genellikle Ar-Ge faaliyetlerine dayalı, inovatif projeler geliştiren ve yüksek teknoloji alanında faaliyet gösteren yeni girişimlerden oluşur.
İstisnanın Sınırı:
Pay senetlerinin bedelsiz verilmesi durumunda, verildiği tarihteki rayiç değerin hizmet erbabının bir yıllık brüt ücretin altında kalan kısmı gelir vergisinden istisna edilecektir. Bir başka ifadeyle istisnaya konu edilecek miktar, hizmet erbabının yıllık brüt ücretine göre belirlenir.
İstisnanın Uygulaması:
Pay senedi verilmesiyle sağlanan menfaatlerde istisna tutarının hesaplanmasında, hizmet erbabının o yılki brüt ücret tutarı esas alınır. Ancak, pay senedinin verildiği tarihte bir yıllık brüt ücret net olarak belirlenemiyorsa, hizmet erbabının o ayki brüt ücreti 12 ile çarpılır ve bulunan tutar, hizmet erbabının yıllık brüt ücreti olarak kabul edilir.
Yıl sonunda, bu hesaplanan brüt ücret, hizmet erbabının gerçekleşen yıllık brüt ücretiyle karşılaştırılır. Eğer yıllık brüt ücret, istisna tutarından fazla veya eksikse, buna göre gerekli düzeltmeler yapılır.
Ücret Bordrosu:
İşverenlerce hizmet erbabına verilen pay senetlerinin tamamının, istisna kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın rayiç değeri üzerinden ücret bordrosunda gösterilmesi gerekmektedir. Ancak, hizmet erbabına verilen ve istisna kapsamında olan pay senetlerinin bedelleri bordroda vergi matrahına dahil edilmez.
Bildirim:
Hizmet erbabına pay senedi verilmek suretiyle sağlanan menfaatleri, bu madde kapsamındaki ücret istisnasına konu etmek isteyen işverenlerin “Hizmet Erbabına Pay Senedi Verilmek Suretiyle Sağlanan Menfaatlerde Ücret İstisnasına İlişkin Bildirim”i doldurmaları ve pay senetlerinin verildiği aya ait muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ekinde vermeleri zorunludur.
İstisnanın İhlali, Vergi Dairesi Tarafından Yapılacak Tarhiyat ve Zamanaşımı:
İstisnaya ilişkin şartların ihlali halinde, alınmayan vergilere ilişkin zamanaşımı süresi, söz konusu pay senetlerinin hizmet erbabı tarafından elden çıkarıldığı tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren başlayacaktır.
Pay senetlerinin elde tutma süresine ilişkin şartların ihlali halinde vergi, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faiziyle birlikte işverenden tahsil edilir. Vergi dairesi, pay senetlerinin elden çıkarıldığı tarihi esas alınarak istisnanın uygulandığı döneme ilişkin gelir vergisi tarhiyatı yapar. Bu durumda işveren tarafından ayrıca istisnanın uygulandığı döneme ait muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin düzeltilmesi gerekmez. İşveren, çalışanın pay senetlerini elden çıkardığını vergi dairesine dilekçe ile bildirmekle yükümlüdür.
Yapılan tarhiyat işlemleri hizmet erbabının, ilgili takvim yılında istisna uygulanan dönem ve takip eden dönemlerdeki ücret matrahını etkilemeyecektir.
Şirketler Topluluğundaki Şirketlerin Pay Senetleri:
Hizmet erbabına, işverenin de içinde bulunduğu şirketler topluluğundaki diğer şirketlerin pay senetlerinin verilmesi durumunda da söz konusu istisnadan faydalanılması mümkün olacaktır.
Hizmet erbabına, işverenin aktifinde yer alan aynı şirketler topluluğundaki şirketlerin pay senetleri bedelsiz veya indirimli olarak verilebileceği gibi bu pay senetlerinin aynı şirketler topluluğundaki diğer şirketler tarafından doğrudan hizmet erbabına verilmesi de mümkündür. Her hâlükârda bedelsiz veya indirimli olarak pay senedi verilmek suretiyle sağlanan menfaatler, işveren şirket tarafından hizmet erbabına ödenen ücret olarak kabul edilecektir.
Bazı Örnekler:
Örnek 1:
Durum: A.Ş. tarafından hizmet erbabı B’ye bedelsiz olarak 500.000 TL değerinde pay senedi verilmiştir.
Yıllık Brüt Ücret: 600.000 TL.
Sonuç: Pay senetlerinin değeri yıllık brüt ücretin altında kaldığı için tamamı vergiden istisna edilecektir.
Örnek 2:
Durum: C.Ş. tarafından D’ye 1.500.000 TL değerinde pay senedi verilmiştir.
Yıllık Brüt Ücret: 1.200.000 TL.
Sonuç: 1.200.000 TL’lik kısım vergiden istisna, kalan 300.000 TL vergilendirilecektir.
Örnek 3:
Durum: E.Ş., F’ye indirimli pay senedi satın alma hakkı tanımıştır.
Pay Senedinin Rayiç Değeri: 5.000.000 TL, indirimli fiyat 2.500.000 TL.
Yıllık Brüt Ücret: 3.000.000 TL.
Sonuç: İndirimin yıllık brüt ücreti aşmaması nedeniyle tamamı vergiden istisna edilecektir.
Örnek 4:
Durum: G.Ş., H’ye 1.200.000 TL değerinde bedelsiz pay senedi vermiştir.
Yıllık Brüt Ücret: Şubat ayı brüt ücreti 90.000 TL x 12 = 1.080.000 TL olarak hesaplanmıştır.
Sonuç: 1.080.000 TL vergiden istisna edilecek, kalan 120.000 TL vergilendirilecektir. Ancak yıl sonunda yıllık brüt ücret 1.300.000 TL olarak gerçekleşmiştir. Dolayısıyla pay bedelinin tamamının vergiden istisna olduğu ortaya çıkmıştır. Bu nedenle aradaki fark için düzeltme beyannamesi verilecek ve daha önce vergilendirilmiş kısım da istisnaya konu edilecektir.
Örnek 5:
Durum: L.Ş., M’ye 1.000.000 TL değerinde pay senedi vermiştir.
Yıllık Brüt Ücret: 900.000 TL.
Pay senetleri 6 yıl sonra elden çıkarılmıştır.
Sonuç: İlk etapta 900.000 TL’lik kısım istisna edilecek, kalan 100.000 TL vergilendirilecektir. Ancak pay senetleri 6 yıl sonra elden çıkarıldığı için daha önce istisna edilen 900.000 TL’nin %75'ine isabet eden vergi, işverenden tahsil edilecektir.
Örnek 6:
Durum: Ö.Ş., aynı gruptaki P.Ş.’ye ait 2.000.000 TL değerinde pay senedini, R’ye vermiştir.
Yıllık Brüt Ücret: 3.000.000 TL.
Sonuç: Aynı şirketler grubundaki diğer şirkete ait pay senedinin çalışana verilmesi suretiyle sağlanan menfaatin tamamı vergiden istisna edilecektir.
Düzenlemeye aşağıdaki bağlantı yolunu kullanarak ulaşabilirsiniz.
326 NO HİZMET ERBABINA PAY SENEDİ VERİLMESİ G.V. TEBLİĞİ
Saygılarımızla
VİZYON GRUBU