Dava sonunda mahkeme ilamına göre veya icra takibi sonucu verilen kararla avukatlık tarifesine dayanılarak karşı tarafa yüklenilecek vekalet ücretinin vergilendirilmesinde tartışmalar kafa karışıklıkları olagelmiştir.
7194 Sayılı “Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”un 16 ncı maddesiyle 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu(GVK)’nun “Vergi Tevkifatı” başlıklı 94’üncü maddesine eklenen fıkrayla; icra ve iflas müdürlüklerine yatırılanlar dâhil olmak üzere karşı tarafa yükletilen vekâlet ücretinin ödeyenler tarafından gelir vergisi tevkifatına tabi tutulacağı düzenlenerek tevkifat açısından konu netliğe kavuşturulmuştur.
Öte yandan, 27.05.2020 tarihli ve 31117 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 311 Seri No.lu Gelir Vergisi Tebliğinde de 7194 sayılı Kanunla GVK’nda yapılan anılan değişiklikle ilgili ayrıntılı açıklamalarda bulunulmuştur.
311 Seri No.lu Tebliğde yapılan açıklamalarla; bir işverene tabi ve bağlı olarak çalışan avukatlara işverenler tarafından yapılan ödemelerin ücret hükümlerine göre vergilendirileceği ile serbest meslek erbabı olan avukatlara ödenen vekâlet ücretlerinin serbest meslek kazancı olduğunun altı çizilmiştir. Buna göre, 2004 sayılı İcra İflas Kanunu ile 1136 sayılı Avukatlık Kanunu uyarınca karşı tarafa yükletilen vekâlet ücreti ödemeleri %20 oranında tevkifata tabi tutulacaktır.
Mahkeme kararında “KDV hariç” şeklinde bir ifadenin yer almaması halinde, vekâlet ücretinin KDV dâhil olduğu kabul edilecek ve iç yüzde oranı uygulanmak suretiyle KDV hesaplanacaktır. Bu durumda gelir vergisi tevkifatının KDV hariç tutar üzerinden hesaplanması gerekecektir.
Vekâlet ücreti üzerinden ödeyen tarafından yapılan tevkifatın kimler tarafından ve ne şekilde belgelendirileceği aşağıdaki tabloda özetlenmeye çalışılmıştır.
|
Ödeme Durumu |
Belgeyi Düzenleyen |
Belge |
Kimin Adına Düzenlendiği |
Tevkifat |
|
Davayı kaybeden tarafın doğrudan avukata ödeme yapması |
Avukat |
Serbest Meslek Makbuzu |
Davayı Kaybeden |
Davayı kaybeden taraf vekalet ücretini avukatın kendisine öderken tevkifat yapacaktır. |
|
Davayı kaybeden tarafın icra ve iflas müdürlükleri aracılığıyla avukata ödeme yapması |
Avukat |
Serbest Meslek Makbuzu |
Davayı Kaybeden |
Davayı kaybeden taraf vekalet ücretini icra ve iflas müdürlüklerine öderken tevkifat yapacaktır. Avukat tarafından düzenlenen makbuzun bir nüshasının icra iflas müdürlüğüne verilmesine gerek yoktur. |
|
Davayı kaybeden tarafın gelir veya kurumlar vergisi mükellefi bulunan davayı kazanan tarafa ödeme yapması |
Davayı kazanan |
Fatura ve benzeri belge |
Davayı Kaybeden |
Bu aşamada, davayı kaybeden taraf yaptığı ödeme üzerinden tevkifat yapmayacaktır. Davayı kazanan, kaybeden adına fatura ve benzeri belge düzenleyecektir. |
|
Davayı kazanan tarafın, kaybedenden tahsil ettiği vekalet ücretini serbest meslek erbabı avukata ödemesi |
Avukat |
Serbest Meslek Makbuzu |
Davayı Kazanan |
Davayı kazanan taraf vekalet ücretini avukatın kendisine öderken tevkifat yapacaktır. |
|
Davayı kazanan tarafın, kaybedenden tahsil ettiği vekalet ücretini ücretli çalışanı olan avukata ödemesi |
- |
- |
- |
Serbest meslek kazancı kapsamında herhangi bir tevkifat yapılmayacaktır. İşverenin ücretli avukata yapacağı vekalet ücreti ödemesi ücret bordrosu düzenlenmek suretiyle yapılır. |
Aşağıda belirtilen karşı taraf vekalet ücreti ödemelerinde tevkifat yükümlülüğü olmayacaktır.
- GVK’nun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında sayılmayanlar, diğer bir ifadeyle tevkifat yükümlülüğü bulunmayanlar tarafından yapılan vekalet ücreti ödemeleri üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmayacaktır.
- İcra işleminin durdurulması için, ilama karşı istinaf veya temyiz yoluna başvuran borçlunun ilamın icrasını durdurabilmek için takip edilen vekalet ücreti dahil borç tutarı için teminat verildiği ve istinaf veya temyiz başvurusunun reddedilmesi üzerine teminata konu paranın alacaklının avukatına ödendiği durumlarda, vekalet ücretine ilişkin nakden veya hesaben ödemenin ne zaman gerçekleşeceği bilinemeyeceğinden gelir vergisi tevkifatı yapılmayacaktır.
- İcra işlemleri sonucu borçluya haciz uygulanması ve hacze konu mallarının satılması veya borcun, kefil ve benzeri üçüncü kişilerden tahsil edilmesi durumlarında da borçlunun gelir vergisi tevkifatı yapması söz konusu olmayacaktır.
- Yukarıda yer verilen her üç durum için de serbest meslek erbabı olan avukat tarafından borçlu adına serbest meslek makbuzu düzenlenerek avukat tarafından elde edilen tevkifata konu olmayan vekalet ücreti, serbest meslek kazancına dahil edilerek ilgili geçici vergilendirme dönemleri ve yıllık gelir vergisi beyannamesiyle beyan edilecektir.
