Değerli okurlarım!
Mart ayı, gelir vergisi mükellefleri için beyan dönemi demek. Bu yıl, beyannamelerin verilmesi için son gün olan 31 Mart, Ramazan Bayramı'na denk geldiğinden, süre otomatik olarak 2 Nisan 2025’e uzadı.
Gelir vergisi, iki eşit taksitte ödenecek. İlk taksitin son ödeme tarihi 2 Nisan, ikinci taksit içinse son gün 31 Temmuz!
GELİR VERGİSİ BÜTÇE İÇİN ÇOK ÖNEMLİ
2024 yılı merkezi yönetim bütçe gerçekleşmelerine baktığımızda, toplam gelirlerin 8,6 trilyon lira olduğunu görüyoruz. Bunun 7,3 trilyon lirası vergi tahsilatından geliyor. Yani bütçe gelirlerimizin %85’i vergilerden oluşuyor.
Gelir vergisi tahsilatı ise 1,5 trilyon lirayla, toplam vergi gelirlerinin %20’sini ifade ediyor. Bu gerçekten önemli bir rakam.
Ancak burada ilginç bir detay var: Bu 1,5 trilyon lira içerisinde, beyanname verilerek tahsil edilen gelir vergisi yalnızca 72 milyar lira. Geçici vergiyi eklersek rakam biraz yükseliyor ama sonuç değişmiyor: Gelir vergisinin sadece %6 küsürü beyan yoluyla alınmış, %93’ü ise stopaj yoluyla tahsil edilmiş. Üstelik bunun büyük kısmı da maaşlardan alınan vergilerden oluşmakta.
PEKİ YA, KURUMLAR VERGİSİ NE ÂLEMDE?
2024’te 890 milyar lira kurumlar vergisi tahsil edilmiş. Bu rakam tahsilat hedefi olan 1,2 trilyon liranın %31 altında. Gelir vergisinin büyük oranda peşin tahsil edilmesi nedeniyle doğrudan kıyas yapmak zor. Ancak dolaysız vergileri kendi içerisinde değerlendirdiğimizde, gelir vergisi tahsilatının kurumlar vergisini geçtiğini, yani bütçeye katkısının daha fazla olduğunu söylemek mümkün.
KİMLER BEYANNAME VERECEK?
Ticari kazanç sahipleri ve serbest meslek erbabı, 2024 yılında hiç kazanç elde etmeseler bile beyanname verecekler. Zarar etseler bile bu kesim için beyanname vermek yasal bir zorunluluk.
Bunun dışında, ziraî kazanç, ücret, menkul ve gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç sahipleri de belirli şartları sağlıyorsa beyanname verecekler.
Gelirleri istisna limitlerinin altında kalanlar ise yıllık beyanname vermeyecekler.
Nasıl mı?
-2024'te elde edilen konut kira gelirlerinin 33 bin lirası gelir vergisinden istisna.
-Stopaja tabi işyeri kira geliri için beyan sınırı 230 bin lira.
-Taşınmaz satışından elde edilen değer artış kazancı için istisna sınırı 87 bin lira.
-Arızi kazançlarda (örneğin, bir defaya mahsus elde edilen gelirlerde) istisna sınırı 200 bin lira.
İşte bunlar gibi bazı kazanç türlerinden, belirlenen sınırların altında gelir elde ettiyseniz beyanname vermenize gerek yok. Ancak gelirleriniz bu tutarları aştıysanız, beyanname dolduracak ve aşan kısım için vergi ödeyeceksiniz.
ÜCRETLİLER BEYANNAME VERECEK Mİ?
Tek bir işverene bağlı olarak çalışanlar genellikle yıllık beyanname vermez. Çünkü maaşlarından vergi kesintisi doğrudan yapılıp işveren tarafından vergi dairesine yatırılır.
Ancak şu iki durumda ücretliler de beyanname vermek zorunda:
1.2024 yılı toplam ücret gelirinin 3 milyon lirayı aşması. (Tek işveren olsa bile)
2. Birden fazla işverenden maaş alanların, ikinci ve sonraki işverenlerden elde ettiği toplam ücretin 230 bin lirayı geçmesi.
Bu şartları sağlayan ücretliler, Mart ayı içinde Hazır Beyan Sistemi üzerinden beyanname dolduracak.
SPORCULAR İÇİN DE DURUM AYNI!
Özellikle futbolcular başta olmak üzere, yüksek kazançlarıyla bilinen sporcular Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 72’nci maddesi kapsamında düşük stopaj oranlarıyla vergilendiriliyor. En üst ligde oynayan sporcular için bile gelirleri ne olursa olsun, stopaj oranı %20.
2019’a kadar bu stopajlar nihai vergi kabul ediliyordu, yani sporcular ekstra bir beyanname vermek zorunda değildi. Ancak artık yıllık gelirleri 3 milyon lirayı aşan sporcular, diğer mükellefler gibi yıllık beyanname vermek ve %40 gelir vergisi ödemek zorunda.
BEYANNAMEDE HANGİ GİDERLER DÜŞÜLEBİLİR?
Gelir Vergisi mevzuatına göre, gelirlerin yıllık beyanname ile Maliye’ye bildirilmesi esas. Ancak bazı durumlarda ya hiç beyanname verilmiyor ya da bazı gelirler beyannameye dahil edilmiyor.
Beyanname verilmediğinde, bazı harcamaların vergi matrahından düşülmesi de mümkün olmuyor. Çünkü eğitim, sağlık ve sigorta giderleri gibi bazı masraflar ancak beyanname üzerinden gösterildiğinde vergiden indirilebiliyor.
Peki, neleri gider olarak düşebilirsiniz?
-Çocuğunuzun eğitim masraflarını.
-Kendinizin, eşinizin ve çocuğunuzun sağlık harcamalarını.
-Bireysel sigorta primlerini.
-Kamu kurumları, kamuya yararlı dernekler ve vakıflara yaptığınız bağışları.
Bu indirimlerden yararlanabilmek için belgelendirme çok önemli. Harcamalarınıza ait fatura ve bağış makbuzlarını beyannameye eklemek üzere hazırda tutmanız gerekiyor.
MART AYI: VERGİ BEYANINDA DİKKATLİ OLUN!
Gelir vergisi beyannamesi vermek artık son derece kolay. Maliye’nin e-beyan sistemleri oldukça gelişmiş durumda. Dijital Vergi Dairesi ve Hazır Beyan Sistemi sayesinde işlemler hızlı ve zahmetsiz bir şekilde tamamlanabiliyor. Üstelik, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan rehberler de mükelleflere yol gösteriyor. Bu rehberlerden faydalanarak, beyanname sürecini eksiksiz ve doğru şekilde tamamlamak mümkün.
Bu arada son dönemde Maliye’nin denetim faaliyetlerini giderek artırdığını görüyoruz. Özellikle geçen yıl incelemeye alınan ya da izahat istenen mükelleflerin bu yıl beyannamelerini tam ve eksiksiz vermeleri büyük önem taşıyor. Bordrolu çalışanlardan kira geliri elde edenlere, sporculardan e-ticaret yapanlara kadar birçok kesim için hatalı ya da eksik beyan ciddi riskler barındırıyor. Yanlış ya da geç yapılan beyanlar, gereksiz vergi cezaları ile karşı karşıya kalmanıza sebep olabilir.
Teknolojinin sunduğu kolaylıklara rağmen gelir vergisi beyannamesi hazırlamak hâlâ dikkat isteyen bir süreç. Kira gelirlerinin nasıl beyan edileceğinden, ücret gelirlerinin hangi şartlarda beyannameye dahil olacağına; ev ve arsa satışlarının vergilendirme kurallarından, eğitim ve sağlık harcamalarının beyannamede nasıl yer alacağına kadar pek çok detay var.
İşte ben de Mart ayı boyunca bu önemli konulara değinerek, doğru ve eksiksiz beyan için dikkat edilmesi gereken noktaları paylaşacağım.
Şimdiden faydalı olması ümidiyle, hepinize hayırlı ramazanlar dilerim!
