EYT olarak bilinen Emeklilikte Yaşa Takılanlar konusu en nihayet yürürlüğe girmiş oldu. 01.03.2023 tarihli 7438 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu İle 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 03.03.2023 tarihli 32121 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak 03.03.2023 tarihinde yürürlüğe konulmuştur.
Yürürlüğe konulan madde, 31.05.2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na eklenen geçici 95’inci maddedir.
“Bu maddenin yürürlük tarihinden sonra aylık bağlanması için talepte bulunanlardan 506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendi, 1479 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 2925 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendi ve 5434 sayılı Kanunun geçici 205 inci maddesi hükümlerine göre yaşlılık veya emekli aylığı bağlanacak olanlar, söz konusu hükümlerde yaş dışındaki diğer şartları taşımaları halinde yaşlılık veya emekli aylığından yararlanırlar. Bu fıkra esas alınarak geriye dönük herhangi bir ödeme yapılmaz ve geriye dönük hak talep edilemez.
Birinci fıkra kapsamında yaşlılık veya emekli aylığı talebinde bulunarak ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan, yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde en son çalışılan özel sektör işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren bu Kanunun geçici 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanır. Sosyal güvenlik destek primi işveren hissesi indiriminden yararlanılan sigortalının işten ayrılması halinde, söz konusu sigortalıdan dolayı bu indirimden tekrar yararlanılamaz. Bu fıkrada yer alan indirimden, bu Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan diğer şartlar sağlanmak kaydıyla yararlanılır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından müştereken belirlenir.”
Bu Kanunun gerekçesinde; 25.08.1999 tarihli ve 4447 sayılı Kanun ile de emekliliğe hak kazanmak için yaş şartı yeniden getirilmiştir. Ancak 08.09.1999 (dâhil) öncesi ilk defa sigortalı sayılanlardan hâlihazırda çalışanların yapılan değişiklikten hemen etkilenmemesi amacıyla yaş ve/veya prim ödeme gün sayısı koşulları işe başlangıç tarihlerine göre kademelendirilmiştir. Günümüzde gelinen süreçte 08.09.1999 (dâhil) öncesi ilk defa sigortalı sayılanların emekliliğe hak kazanma koşullarında bir düzenleme yapılması amaçlanmıştır. Yapılan düzenleme ile – 08.09.1999 (dâhil) tarihinden önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası kapsamında çalışmaya başlayanların ve – 09.09.1999 (dâhil) tarihinden sonra malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası kapsamında çalışmaya başlamalarına rağmen sigortalılık başlangıç tarihini geriye götürmeye imkân tanıyan ilgili mevzuat hükümlerine göre yapmış oldukları borçlanmalar ile sigortalılık başlangıç tarihi 08.09.1999 (dâhil) öncesi olacak şekilde geriye götürülenlerin mevcut mevzuattaki emekliliğe hak kazanma koşullarından yaş şartının kaldırılması amaçlanmıştır. Ayrıca, çalışma hayatının desteklenmesi için yaşlılık veya emekli aylığı alan kişilerin çalışma hayatına devam etmek istemeleri durumunda bu kişilerin kayıtlı istihdamlarının teşvik edilmesinin sağlanması amacıyla sigorta prim teşviki verilmesi de amaçlanmıştır.
Bu yapılan düzenleme ile SSK, BAĞ-KUR ve EMEKLİ SANDIĞI kapsamında ilk defa 08.09.1999 ve öncesinde sigortalı olanlar, 03 Mart 2023 tarihinden sonra emeklilik talebinde bulunmaları halinde EMEKLİLİKTE YAŞ ŞARTI ARANMAKSIZIN emekli aylıkları bağlanacaktır. Bununla beraber emekli aylığı bağlananlardan işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde en son çalışılan özel sektör işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmına isabet eden tutar işverenin SGK’ ya borcu olmaması ve MUHSGK bildiriminin yasal süresi içinde yerine getirilmesi şartıyla Hazinece karşılanacaktır.
SSK Kapsamında Olanların Emeklilik Şartları
(yaş şartına bakılmaksızın ilk sigortalılık başlangıcının 08.09.1999 ve öncesi olması gerekmektedir)
Kadın sigortalılar için 20 yıllık sigortalılık süresi, erkek sigortalılar için 25 yıllık sigortalılık süresi ve bunun yanında ilk işe giriş tarihlerine göre belirlenen 5000 ila 5975 gün arasında değişen prim gün sayısı geçerlidir.
|
ERKEK SİGORTALILAR İÇİN |
||
|
İlk Defa Sigortalılık Tarihi ve Aralığı |
Koşul:1 |
Koşul:2 |
|
Sigortalılık Süresi |
Prim Gün Sayısı |
|
|
24.11.1980 öncesi |
25 |
5000 |
|
24.11.1980-23.05.1982 |
25 |
5075 |
|
24.05.1982-23.11.1983 |
25 |
5150 |
|
24.11.1983-23.05.1985 |
25 |
5225 |
|
24.05.1985-23.11.1986 |
25 |
5300 |
|
24.11.1986-23.05.1988 |
25 |
5375 |
|
24.05.1988-23.11.1989 |
25 |
5450 |
|
24.11.1989-23.05.1991 |
25 |
5525 |
|
24.05.1991-23.11.1992 |
25 |
5600 |
|
24.11.1992-23.05.1994 |
25 |
5675 |
|
24.05.1994-23.11.1995 |
25 |
5750 |
|
24.11.1995-23.05.1997 |
25 |
5825 |
|
24.05.1997-23.11.1998 |
25 |
5900 |
|
24.11.1998-08.09.1999 |
25 |
5975 |
|
|
|
|
|
KADIN SİGORTALILAR İÇİN |
||
|
İlk Defa Sigortalılık Tarihi ve Aralığı |
Koşul:1 |
Koşul:2 |
|
Sigortalılık Süresi |
Prim Gün Sayısı |
|
|
24.05.1985 öncesi |
20 |
5000 |
|
24.05.1985-23.05.1986 |
20 |
5075 |
|
24.05.1986-23.05.1987 |
20 |
5150 |
|
24.05.1987-23.05.1988 |
20 |
5225 |
|
24.05.1988-23.05.1989 |
20 |
5300 |
|
24.05.1989-23.05.1990 |
20 |
5375 |
|
24.05.1990-23.05.1991 |
20 |
5450 |
|
24.05.1991-23.05.1992 |
20 |
5525 |
|
24.05.1992-23.05.1993 |
20 |
5600 |
|
24.05.1993-23.05.1994 |
20 |
5675 |
|
24.05.1994-23.05.1995 |
20 |
5750 |
|
24.05.1995-23.05.1996 |
20 |
5825 |
|
24.05.1996-23.05.1997 |
20 |
5900 |
|
24.05.1997-23.05.1998 |
20 |
5975 |
|
24.05.1998-23.05.1999 |
20 |
5975 |
|
24.05.1999-08.09.1999 |
20 |
5975 |
BAĞ-KUR Kapsamında Olanların Emeklilik Şartları
(yaş şartına bakılmaksızın ilk sigortalılık başlangıcının 08.09.1999 ve öncesi olması gerekmektedir)
Kadın sigortalılar için 20 yıl:7200 gün, erkek sigortalılar için 25 yıl:9000 gün prim gün sayısı geçerlidir.
|
Cinsiyet |
Koşul:1 Sigortalılık Süresi |
Koşul:2 Prim Günü |
|
Kadın |
20 yıl |
7200 |
|
Erkek |
25 yıl |
9000 |
EMEKLİ SANDIĞI Kapsamında Olanların Emeklilik Şartları
(yaş şartına bakılmaksızın ilk sigortalılık başlangıcının 08.09.1999 ve öncesi olması gerekmektedir)
Kadın sigortalılar için 20 yıl:7200 gün, erkek sigortalılar için 25 yıl:9000 gün prim gün sayısı geçerlidir.
|
Cinsiyet |
Koşul:1 Sigortalılık Süresi |
Koşul:2 Prim Günü |
|
Kadın |
20 yıl |
7200 |
|
Erkek |
25 yıl |
9000 |
İstihdamı Desteklemek İçin Getirilen Teşvik
Bilindiği üzere, sosyal güvenlik destek primi %32 olup, bunun %7,5’i işçiden %24,5’ü işverenden tahsil edilir. EYT kapsamında getirilen teşvik, işveren hissesinden %5 indirimdir. Yani 24,5 – 5 = 19,5 %.
EYT kapsamında emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam edecek her bir sigortalı için Sigorta Primine Esas Kazanç (Asgari Ücret) tutarında ise sağlanacak indirim 10.008 x % 5 = 500,40 TL; Sigorta Primine Esas Kazancın Üst Sınırı tutarında ise sağlanacak indirim 75.060x%5= 3.753,00 TL olacaktır.
Söz konusu indirimden yararlanabilmek için hem sigortalı hem de işveren yönünden aşağıdaki şartların varlığı gerekmektedir:
- Sigortalının 08.09.1999 tarihi ve öncesi sigortalılık başlangıcının olması.
- Sigortalının 03.03.2023 tarihinden sonra ilk defa EYT kapsamında emekli ve yaşlılık aylığı bağlanması için talepte bulunarak aylık bağlanmış olması.
- Sigortalının ilk defa emekli ve yaşlılık aylığı bağlanması için talepte bulunarak aynı işyerinde işten ayrılış tarihinden itibaren 30 gün içinde sosyal güvenlik destek primine tabi işe başlaması (sosyal güvenlik destek primi işveren hissesi indiriminden yararlanılan sigortalının işten ayrılması halinde, söz konusu sigortalıdan dolayı bu indirimden tekrar yararlanılamaz).
- İşverence muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin yasal süresi içerisinde verilmesi.
- İşverence primlerin yasal süresi içerisinde ödenmesi.
- İşverenin SGK’ ya borcunun bulunmaması (yapılandırılmış/tecil ve taksitlendirilmiş olması)
- İşverenin işyerinde kayıt dışı veya sahte sigortalı çalıştırmaması.
Diğer Hususlar
EYT kapsamında emekli olmada süre sınırı bulunmamaktadır.
Yaşlılık aylıkları talep tarihini takip eden aybaşından başlamak üzere bağlanmaktadır.
SSK ve BAĞ-KUR kapsamında olanlar emeklilik taleplerini e-devlet üzerinden yapacakları gibi en son çalışmasının bulunduğu SGK Müdürlüğüne gelir tahsis belgelerini bizzat ya da posta (adi posta kullanılmamalıdır) yoluyla verebilirler.
e-devlet üzerinden; arama kısmına “gelir, aylık, ödenek talep belgesinin verilmesi” yazınız; “yeni başvuru” sekmesinden “yaşlılık aylığı” tahsis türünü seçerek, “sigortalı türü” sekmesinden SSK ise 4A, BAĞ-KUR ise 4B seçilir, “başvur” sekmesi tıklanır; maaş ödemenizin yapılacağı banka adı ve şubesini seçerek cep telefonu ve adres bilgilerini yazınız; aylık alıyor mu? Sorusuna cevap verdikten sonra ilerleyerek “başvur” sekmesi tıklanır; başvurunuz tamamlanmıştır, şeklinde yapılmaktadır.
e-devlet talepleri anında SGK evrak kaydına düşer, tarih/sayı alır ve işlemler daha kısa sürede sonuçlandırılmaktadır. Telefon numarası e-devlet üzerinden sisteme işlendiğinden hem aylık bağlama işlem aşamaları hem de aylığın ne zaman bankaya aktarıldığı SMS olarak bildirilmektedir.
EYT kapsamında emekli olacak sigortalılar için ayrıca Emekli Olur Yazısının işverenlerce temin edilmesi zorunlu olmayıp, tereddüt olan durumlarda temini zorunludur. Bununla beraber, e-devlet üzerinden SGK Tescil ve Hizmet Dökümü, Sosyal Güvenlik Kayıt Belgesi, Çalışma Hayatım, Ne Zaman Emekli Olurum uygulamalarında sigortalıların aylığa hak kazanmak için yerine getirmesi gereken şartlar, bu şartları yerine getirip getirmedikleri ve hangi tarihte yerine getirecekleri, sigortalı tescil ve hizmet bilgileri yer almaktadır.
Aylıkların daha hızlı bağlanabilmesi için işverenlerin sigortalı işten ayrılış bildirgelerini 10 günlük süreyi beklemeden vermeleri önem arz etmektedir.
EYT kapsamında emekli olanlar için işten çıkış kodu olarak “(8) Emeklilik (Yaşlılık) veya Toptan Ödeme Nedeniyle” seçilir, yeniden işe başlayacak olanlar için tahsis numarasına gerek kalmaksızın işten ayrılışı bildirgesini takip eden günden itibaren sigortalı işe giriş bildirgeleri sosyal güvenlik destek primi kodundan verilebilmektedir.
