22 Soruda İş Kanununda Ara Dinlenme

İş Kanununda ara dinlenme ile ilgili soru cevaplara geçmeden önce ara dinlenmenin 4857 sayılı İş Kanunu’nda nasıl düzenlendiğine bakmak gerekir.

İşçilerde ara dinlenme, 4857 sayılı İş Kanunu’nun “ara dinlenmesi” başlıklı 68’inci maddesinde aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

“ Günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında o yerin gelenekleri ve işin gereğine göre ayarlanmak suretiyle işçilere;

a) Dört saat veya daha kısa süreli işlerde onbeş dakika,

b) Dört saatten fazla ve yedibuçuk saate kadar (yedibuçuk saat dahil) süreli işlerde yarım saat,   

c) Yedibuçuk saatten fazla süreli işlerde bir saat,         

Ara dinlenmesi verilir.

Bu dinlenme süreleri en az olup aralıksız verilir.

Ancak bu süreler, iklim, mevsim, o yerdeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak sözleşmeler ile aralı olarak kullandırılabilir.

Dinlenmeler bir işyerinde işçilere aynı veya değişik saatlerde kullandırılabilir. 

Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz.”

1- Ara dinlenme süresinin uygulanmaması idari para cezasını gerektirir mi?

Ara dinlenmesi ile ilgili idari para cezası 4857 sayılı Kanunun “işin düzenlenmesine ilişkin hükümlere aykırılık” başlıklı 104’üncü maddesinin birinci fıkrasında “.... veya 68 inci maddesindeki ara dinlenmelerini bu maddeye göre uygulamayan işveren veya işveren vekiline (2021 yılı için) 3.064,00 TL idari para cezası verilir.” şeklinde hüküm altına alınmıştır. Bu bağlamda ara dinlenme ile ilgili getirilen düzenlemeleri yerine getirmeyen işverenlere idari para cezası uygulanacaktır.

2- Ara dinlenme süreleri ne kadar olmalı?

Günlük çalışma süresine göre asgari ara dinlenme süreleri kademeli bir şekilde aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.

İş Süresi	Asgari Dinlenme Süresi
4 saat veya daha kısa süreli işlerde	15 dakika
4 saatten fazla ve 7,5 saate kadar (7,5 saat dâhil) süreli işlerde	Yarım saat
7,5 saatten fazla süreli işlerde 1 saat	Bir saat

3- Ara dinlenme süreleri işçilere duyurulur mu?

4857 sayılı Kanunun 67’nci maddesi ve İş Kanununa ilişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nin 8’inci maddesine göre; günlük çalışmanın başlama ve bitiş saatleri ile dinlenme saatleri işyerlerinde işçilere uygun araçlarla duyurulur. Yapılan işlerin niteliğine göre, işin başlama ve bitiş saatleri işçiler için farklı şekilde düzenlenebilir.

4- Ara dinlenmesinde ortalama zamandan kasıt nedir?

Ara dinlenmesinde ortalama zamandan kasıt; sadece çalıştığı gündeki çalışma saatinin ikiye bölünmesi değil, işverenin yönetim hakkı kapsamında işin özelliği ve o yerdeki gelenekler dikkate alınarak işveren tarafından belirlenen bir zaman dilimidir.

5- Ara dinlenme çalışmanın başında mı veya sonunda mı verilir?

Ara dinlenmesinin özünde, adlandırmasında olduğu gibi dinlenme ön planda olup, işçilerin öğle tatili, yemek paydosu, çay molası, kahve molası, sigara içme molası ve buna benzer zorunlu ihtiyaçları için genelde çalışma süresinin ortasında ve/veya çalışma süresinin ilk çeyreğinde yahut son çeyreğinde kullandırılmaktadır. Ara dinlenmesi çalışmanın ortalama zamanında verilmesi gerektiği düzenlendiğinden çalışmanın başında/sonunda verilmesi uygun olmadığı gibi ara dinlenmenin amacına da aykırıdır.

Ara dinlenme süresinin, işe ara dinlenme süresi kadar geç başlama veya aynı süreyle erken ayrılma şeklinde kullandırılması doğru olmayacaktır.^[1]

6- Ara dinlenmesi süresinde dikkate alınacak çalışma süresi nedir?

İş Kanununa ilişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nin 3’üncü maddesine göre; çalışma süresi, işçinin çalıştırıldığı işte geçirdiği süredir. Verilen ara dinlenmeleri ise, çalışma süresinden sayılmaz. Çalışma süresi, işçilerin işyerinde bulunma süresinden ara dinlenme süresinin çıkarılarak bulunur.

Ara dinlenmesi süresinde dikkate alınacak çalışma süresi, işçinin gün içindeki çalışması gereken süre olması gerekir. Örneğin; Cumartesi günü 3 saat çalışmışsa bu saate göre ara dinlenme verilmelidir.

7- Ara dinlenme süreleri artırılabilir mi?

İşyerindeki çalışma süresine göre belirtilen on beş dakika, yarım saat, bir saat en az olan dinlenme süreleridir. Kanunun bu hükmü, nispi emredici bir hüküm olup işçi lehine artırılabilir. Dolayısıyla, söz konusu asgari süreler iş ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabileceği gibi işyeri uygulamaları ile artırılabileceği değerlendirilmektedir.

İş Kanunu’nda öngörülmüş olan süreler asgari olup azaltılamaz, fakat sözleşmelere daha uzun süre ile ara dinlenmesi verileceğine dair hükümler konulabilir.^[2]

8- Ara dinlenme süreleri azaltılabilir mi?

Ara dinlenme süreleri azaltılamaz.

Ara dinlenme sürelerine ilişkin olan düzenleme nispi emredici (buyurucu) niteliktedir ve ara dinlenmelerinin alt sınırını belirtir. Bu nedenle iş akitleri veya toplu iş sözleşmeleri ile ara dinlenme süreleri azaltılamaz. Tarafların sözleşmelerle dahi bu sürelerin altında ara dinlenmesi kabul etmeleri geçersizdir.^[3]

9- Vardiyalı çalışanların ara dinlenme hakları var mı?

Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 3’üncü, 9’uncu ve 10’uncu maddelerine göre; işveren veya işveren vekilleri, posta sayısı ile her postanın işe başlama ve bitirme saatlerini, postalar halinde çalıştırdıkları işçilerin ad ve soyadlarını, ara dinlenmelerini, hafta tatillerini ve bunlara ilişkin değişiklikleri düzenleyerek işyerinde işçilerin kolayca görüp okuyabilecekleri şekilde ilan etmekle yükümlüdür. Posta değişiminde işçiler sürekli olarak en az 11 saat dinlendirilmeden çalıştırılamaz. Bu hüküm, postası değiştirilen işçilere de uygulanır. Postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde, işçilere, 4857 sayılı Kanunun 68’inci maddesindeki esaslar uyarınca ara dinlenmesi verilir. İşin niteliği, bir işyerinin aynı bölümündeki bütün işçilere aynı saatte ara dinlenmesi verilmesine olanak bırakmıyorsa, bu dinlenme, işçilere, gruplar halinde arka arkaya çalışma süresinin ortalarından başlayarak İş Kanunu ve bu Yönetmelikteki esaslara göre verilir.

Bu düzenlemeye göre; 4857 sayılı Kanunun 68’inci maddesine göre 15 dakika, yarım saat, bir saat olarak belirlenen ara dinlenme sürelerine postalar halinde (vardiyalı) çalışanlar da yararlanırlar. Yapılan işin niteliğine göre aralı yani parça parça kullandırılabilir. Bu süre çalışma süresine dâhil değildir.

Taraflar arasındaki uyuşmazlık toplu iş sözleşmelerindeki düzenlemeler uyarınca vardiyalı çalıştırılan davacı işçiye işyerindeki vardiyalı ve fiili çalışma şekline göre zamlı ara dinlenme ücretinin ödenip ödenmeyeceği noktasında toplanmaktadır. Davalı işveren vardiyalı çalışan işçilerden ara dinlenmesi sırasında zorunlu olarak işbaşında bulunması gereken işçilere ara dinlenmesi ücretinin verildiğini, ara dinlenmelerini işyeri mahallinde veya dışında serbestçe kullanabilme imkânına sahip işçilerin ise salt toplu iş sözleşmesindeki düzenlemeden hareketle zamlı ara dinlenme ücretine hak kazanamayacağını savunmaktadır. Toplu iş sözleşmesinin anılan hükmü, vardiyalı işçi çalıştırılan işyerlerinde ve işçinin ara dinlenmesini işin niteliği gereği fiilen çalışarak geçirmesi halinde uygulanma olanağına sahiptir. İşçinin salt ara dinleme sırasında işyerinde bulunması önemli olmayıp, bu süre içinde ara dinlenme yokmuş gibi çalışıyor olması da gerekir. İşçinin ara dinlenme sırasında kendi isteği ile veya başka bir yere gitme imkânının o sırada fiziken mümkün olmaması nedeniyle işyerinde bulunması halinde söz konusu alacağa hak kazanması mümkün değildir.^[4]

10- Hareket halinde iken ara dinlenmeleri nasıl kullandırılmalıdır?

Haftalık İş Günlerine Bölünemeyen Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nin 7’nci maddesine göre; İşçilere 4857 sayılı Kanunun 68’inci maddesindeki esaslara uygun olarak ara dinlenmesi verilir. Hareket halindeki taşıtlarda çalışan işçilerin ara dinlenmeleri, genel olarak duraklama yerlerinde verilir. Kalkış-varış yerleri arasında duraklama yerleri bulunmayan veya duraklama yeri bulunmakla birlikte işin niteliğinin gereği olarak bu yerlerde ara dinlenmesi verilemeyen durumlarda ara dinlenmesi taşıt içerisinde verilir.

Aynı Yönetmeliğin 16’ncı maddesine göre; işverenler düzenleyecekleri tablo ve cetvellerde; her çalışma döneminde hareket halindeki taşıtlarda, işin yürütüm ve düzeninden sorumlu olan ile işveren veya işveren vekilini, çalışma dönemini, işin günlük başlayış ve bitiş saatlerini, ara dinlenmesini ve günlük dinlenme zamanlarını, hafta tatili günlerini göstermek, bunları idare büroları ile taşıtlarda bulundurmakla yükümlüdürler.

11- Ara dinlemede çalıştırılan işçi ekstra ücrete veya fazla çalışma ücretine hak kazanır mı?

Ara dinlenmede işçi çalışmak zorunda olmayıp serbest zaman olarak kullanır. Ancak, işçi kendi rızası ile ara dinlenme süresini çalışma ile geçirirse normal çalışma süresinden sayılır. İşçi açısından serbest zaman olarak kullandırılan ara dinlenmesinde işçinin çalıştırılması halinde ekstra ücrete hak kazanmaz ancak eğer bu çalışma süresi haftalık çalışma saatini aşırırsa fazla çalışma doğar ve bunun karşılığı fazla çalışma için işçi fazla çalışma ücretine hak kazanır.

Ara dinlenmesi için ücret ödenmesi gerekmez. Ancak, bu süre işçiye dinlenme zamanı olarak tanınmamışsa, işçinin normal ücretinin ödenmesi gerekir. Bu sürenin haftalık 45 saati aşan kısmını oluşturması halinde ise, zamlı ücret ödenmelidir.^[5]

12- Eksik yapılan ara dinlenmede işçi ücret isteyebilir mi?

Eksik yapılan dinlenmeyi fazla çalışma olarak ileri sürüp iş parası (zamlı ücret) istemeye hakkı yoktur.^[6]

13- İşçi ara dinlenme süresini işyeri dışında geçirebilir mi?

Ara dinlenme süresinde işçi dinlenme süresini işyeri dışında geçirebilir. Ancak, ara dinlenme süresini müteakiben işçi işine dönmek zorundadır.

Günlük normal mesai saatlerinde çalışan bir işçinin ara dinlenmesi yapmaması hayatın olağan akışına ve gerçeklere uymaz. Yemek, çay içmek ve diğer tabii ihtiyaçlar için bir zamanın kullandırılması zorunludur. Görülen işin itfaiye işi olması ve ara dinlenmesinin işyerinde geçirilmesi ara dinlenmesinin kullanılmadığı anlamına gelmez.^[7]

14- İşverenler ara dinlenme süresinde işçinin işyerini terk edemeyeceğini kararlaştırabilir mi?

Ara dinlenme süresinde işçilerin işyerini terk edemeyecekleri kararlaştırılabilir: Toplu iş sözleşmesinde dinlenme sırasında işçilerin işlerini terk edemeyecekleri yolundaki kayıt ara dinlenmesi kavramının anlam ve amaçlarını sınırlayıcı ve bu hakkın özünü zedeleyici bir kayıt olarak düşünülemez. Olsa olsa çok kısa süre içerisinde işçilerin, dinlenmeden sonra işe zamanında devamını sağlamaya yönelik bir tedbir olarak düşünmek icap eder. Bu nedenle yasa ve tüzüklerde ve işyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinde açıkça iş süresinden sayılmayacağı belirtilen ve işçilere ara dinlenmesi olarak verildiği tartışmasız olan bu sürenin yasa ve sözleşmeler hilafına sadece işyerini terk edemeyeceklerine dair kayda dayanılarak iş süresinden sayılıp fazla mesai şeklinde değerlendirilmesi hatalıdır.^[8]

15- Ara dinlenme süreleri aralıksız mı kullandırılmalı yoksa aralıklı kullandırılabilir mi?

Ara dinlenme süreleri esasında aralıksız verilir. Ancak bu süreler, iklim, mevsim, o yerdeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak iş veya toplu iş sözleşmeleri ile aralı olarak kullandırılabilir.

16- Ara dinlenme süreleri her işçi için aynı saatte mi kullandırılır yoksa farklı saatlerde kullandırılabilir mi?

Ara dinlenmeleri bir işyerinde işçilere aynı veya değişik saatlerde kullandırılabilir. 

17- Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılır mı?

Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz ve dolayısıyla işverenin ücret ödemesi de söz konusu olmaz.

Hizmet akdi veya TİS (toplu iş sözleşmesi) ile işyerinde geçirilen ara dinlenmesi süresinin iş süresinden sayılacağını öngörmek mümkündür. Bu durumda işçi çalışarak veya çalışmadan (örneğin yemeğini işyerinde makina başında beklerken yiyerek) bu süreyi işyerinde geçirdiğinde bunun çalışmaya dahil edilmesi gerekir.^[9] Fakat, eski dönemde Yargıtay’ın buna sıcak bakan kararları mevcuttur.^[10]Ayrıca, ara dinlenmesi verildiğinin işverence ve uygun biçimde kanıtlanması gerekirken, Yargıtay ara dinlenme süresi verildiğinin tartışıldığı bir olayda bunun verilmediğinin işçi tarafından ispatını arayarak isabetsiz bir tutum sergilemektedir.^[11]

18- Cumartesi günü 5 saat çalışılan bir işyerinde ara dinlenme süresi ne olmalıdır?

Haftalık çalışma saatinin 45 saat olduğu dikkate alındığında 45 saat – 5 saat = 40 saat hafta içi çalışmadır. 40 saat : 5 gün = 8 saat günlük çalışma süresidir. 7,5 saatten fazla süren işlerde en az 1 saat ara dinlenmesi verileceğinden günlük çalışma saati 8 saat olan bu işyerinde her gün için1 saat ara dinlenme süresi verilecektir. Cumartesi günü için ise 5 saat çalışma için 4 saatten fazla çalışmalarda yarım saat ara dinlenmesi verileceğinden Cumartesi günü çalışma saati 5 saat olduğundan Cumartesi günü için yarım saat ara dinlenme süresi verilecektir.

19- Ara dinlenme süresine esas alınacak çalışma süresi üst sınırı nedir?

İşçilere verilecek ara dinlenme süresine esas alınacak çalışma süresi üst sınırı 7,5 saat belirlenmiştir. Ancak, Yargıtay kararlarında bu sınıra uyulmamıştır. Şöyle ki aşağıdaki kararlarında ara dinlenme sürelerinin ne kadar olması gerektiği yönünde hüküm tesis ettirilmiştir.

Davacının yaptığı görevin niteliği, görev yapılan yer nazara alındığında dairemizin bu tip çalışmalarda yerleşmiş görüşü de göz önüne alınarak 10 saate kadar olan çalışmalarda 1, 10 saatten fazla süre olan çalışmalarda 1,5 saat ara dinlenme süresi düşürülmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması hatalıdır.^[12]

Davacının yaptığı koruma güvenlik görev işinin niteliği, nöbet tutulan yerin hizmet binası olduğu gözetildiğinde 24 saatlik nöbetten sadece 1,5 saat ara dinlenme süresinin indirilmesi hatalıdır. Davacının nöbet tuttuğu yerin konumu, yatacak yer bulunup bulunmadığı belirlenmeden, yemek, uyku ve diğer zorunlu ihtiyaçlar için kullanılması gereken ara dinlenme süresi gerekirse mahallinde keşif yaptırılarak tespit edilmeden, dairemizin ve Hukuk Genel Kurulu’nun benzer nöbetlerde fiili çalışma süresinin belirlenmesine ilişkin değerlendirmeleri de nazara alınmadan insan doğasına aykırı olarak 24 saatin sadece 1,5 saatinin ara dinlenme süresi olarak kabulüne karar verilmesi hatalıdır. Davacının fiili çalışma süresi yukarıda anlatıldığı şekilde hayatın olağan akışına uygun olarak belirlenerek sonuca gidilmelidir.^[13]

Yargıtay; 10 saati aşan çalışmalarda ara dinlenmesinin en az 1,5 saat^[14]; 12 saatlik fiili çalışmalarda ara dinlenmesinin en az 1,5 saat^[15]; 14 saatlik fiili çalışmalarda ara dinlenmesinin en az 2 saat^[16] olması gerektiğine hükmetmiştir.

2008 yılında verilen kararlarda günlük 10 saat ve üzeri çalışmalarda ara dinlenme 1,5 saat olarak öngörülmüşken, 2009 yılı başlarından itibaren verilen kararlarda günlük 11 saat ve üzeri çalışmalar için bu süre 1,5 saat olarak kabul edilmiştir.^[17]

Ara dinlenme süresi konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 63. maddesi hükmüne göre günlük çalışma süresi 11 saati aşamayacağından, 68. maddenin belirlediği 7,5 saati aşan çalışmalar yönünden en az 1 saatlik ara dinlenmesi süresinin, günlük en çok 11 saate kadar olan çalışmalarla ilgili olduğu kabul edilmelidir. Başka bir anlatımla günde 11 saate kadar olan çalışmalar için (11 saat dahil) ara dinlenmesi en az 1 saat, 11 saatten daha fazla çalışmalarda ise en az 1,5 saat olarak verilmelidir. Somut olayda mahkemece davacının bir hafta haftanın altı günü diğer haftalar haftanın beş günü 08:00-19:00 saatleri arasında 1.5 saat ara dinlenmesi ile çalıştığı, buna göre haftalık ortalama beş saat fazla mesai yaptığı kabul edilmiştir. Davacının günlük çalışmasının 11 saat olduğu, bu nedenle 1 saat ara dinlenmesinin bulunduğu kabulü yerine (1,5 saat olarak) yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.^[18]

İş Kanunu'nun 63. maddesi hükmüne göre, günlük çalışma süresi 11 saati aşamayacağından, 68. maddenin belirlediği 7,5 saati aşan çalışmalar yönünden en az 1 saatlik ara dinlenmesi süresinin, günlük en çok 11 saate kadar olan çalışmalarla ilgili olduğu kabul edilmelidir. Başka bir anlatımla günde 11 saate kadar olan (11 saat dahil) çalışmalar için ara dinlenmesi en az 1 saat, 11 saatten fazla çalışmalarda ise en az 1,5 saat olarak verilmelidir. Mahkemece; kayıtlara göre tespit edilen günlük çalışma süresinden az yukarıda açıklanan ilkeye göre belirlenecek ara dinlenme sürelerinin düşümü ile her hafta için denetime elverişli olacak şekilde ayrı ayrı haftalık çalışma, varsa fazla çalışma süresi ve hafta tatili çalışması belirlenmeli, sonucuna ve tüm dosya kapsamına göre davacının fazla çalışması ve hafta tatili çalışması olup olmadığı tespit edilmelidir.^[19]

Dava, fazla çalışma ücreti alacağının tahsili istemine ilişkindir. Somut uyuşmazlıkta davacının günlük çalışma saatlerine göre ara dinleme süresinin ne kadar olduğunun da değerlendirilmesi gerekmektedir. Toplu iş sözleşmesi hükmünde, 6 saatte bir 1 saatlik ara dinlenmesi verileceği belirtilmiştir. Şu halde, 24 saatlik çalışma süresine göre 4 saat ara dinlenme öngörülmüş olmaktadır. Bu süre, çalışma şartları, yapılan işin niteliği ve dosya kapsamına uygun düştüğü gibi, ara dinlenme sürelerine ilişkin yerleşik Yargıtay uygulamaları ile de ölçülüdür. Nitekim, ilke olarak, işçinin uyku ihtiyacını gideremediği 24 saat esaslı çalışmada yemek ve sair ihtiyaçları nedeniyle 4 saat ara dinlenme yaptığı kabul edilmelidir. Hal böyle olunca, mahkemece, ücret bordrolarında aylık bazda ödendiği anlaşılan 21 saate ilave olarak, 24 saatlik çalışmadan günde 4 saat ara dinlenme süresi de mahsup edilerek fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma ücretinin hesaplanması gerekirken, ara dinlenme süresi mahsup edilmeksizin sonuca gidilmesi isabetsizdir. Bununla birlikte direnme kararını sadece davalının temyiz ettiği gözetilerek, davalının usuli kazanılmış hakkı da ihlal edilmemelidir. Yargıtay’ın yerleşik uygulamasında; hükmün temyiz edenin aleyhine bozulması halinde, hükmü temyiz etmemiş olan diğer taraf lehine karar verilmiş olacağı, bu durumun hakimin tarafların iddia ve savunmaları ile bağlı olduğu ve talep dışı karar veremeyeceği ilkesine aykırı düşeceği, usuli kazanılmış hakların zedeleneceği kabul edildiğinden, bozma kararı davalı aleyhine sonuç doğurmamalıdır. Açıklanan nedenlerle, direnme kararı bu değişik gerekçe ile bozulmalıdır. 24 saatlik çalışmada uyku ihtiyacı giderilemiyorsa 4 saat dinlenme arasıyla 20 saat çalışıldığı, uyku ihtiyacı gideriliyorsa 10 saat dinlenme arasıyla 14 saat çalışıldığı kabul edilmelidir.^[20]

Davalı vekili cevap dilekçesinde, hafta içi 08:00-20:00 saatleri arasındaki çalışmayı kabul etse de saat 10:00 ve 16:00’da 15’er dakikalık çay molaları ve 1 saat yemek molasına ilaveten sabah-öğlen-ikindi namazları için davacıya 10’ar dakikadan 30 dakika namaz molası verildiğini belirtmiştir. Dolayısı ile bu beyana göre 12 saatlik çalışmadan 2 saat ara dinlenmesi düşüldüğünde 10 saat x 5 gün = 50 saat fiili çalışma sonucunda haftada 5 saat fazla mesai yapıldığı sonucu çıkmaktadır. Davacı tanıkları işyerinde çalışmadığından ve davacının akrabası olduklarından davalı vekilinin kabulü ve davalı tanıklarının beyanlarına göre fazla mesai çalışması haftada 5 saat kabul edilerek hesaplanarak sonuca gidilmelidir.^[21]

Başka bir anlatımla günde onbir saate kadar olan (onbir saat dahil) çalışmalar için ara dinlenmesi en az bir saat, onbir saatten fazla çalışmalarda ise en az birbuçuk saat olarak verilmelidir.^[22]

20- Ara dinlenme yerine ücreti verilebilir mi?

İşçilere ara dinlenmesinin fiilen verilmesi gerekmektedir. Buna aykırı düzenlemeler yasaya aykırı olur. Hizmet akitleriyle veya TİS ile bu yolda (ücretinin ödenmesi) bir hüküm getirilemez.^[23]

21- Haftalık 45 saati aşar şekilde ara dinlenme yaptırılmaksızın çalışma fazla çalışma sayılır mı?

Davacının haftalık 45 saati aşar şekilde, ara dinlenmesi yapmaksızın çalıştığı kabul edilmiştir. Bir işçinin uzun mesai saatleri süresi içinde yemek ve diğer ihtiyaçları için ara dinlenme yapmadan çalışması, hayatın olağan akışına uygun değildir. Bu nedenle, günlük çalışma saatleri süresinden ara dinlenme süresi için bir indirim yapılmalı ve bulunan günlük çalışma süresine haftalık çalışma süresi belirlenmeli, 45 saati aşan kısım fazla mesai olarak kabul edilmelidir.^[24]

22- İşverenin emrinde beklemede geçen süre dinlenme süresi sayılır mı?

İşçi herhangi bir iş yapmasa dahi işyerinden ayrılmıyor ve işverenin emrinde kalıyorsa, işçinin serbestçe tasarruf edebileceği ara dinlenmesinden bahsedilemeyeceğinden, bu süreler şüphesiz çalışma süresinden sayılacaktır.^[25]

Mehmet YALÇIN

E. SGK DENETMENİ

---